جرم گیری دندان، یکی از خدمات مهم دندانپزشکی است که شاید بتوان آن را قدم اول برای داشتن دندان‌هایی سالم و در عین حال زیبا دانست. مطمئناً وجود پلاک و جرم بر روی دندان نازیبایی در ظاهر دندان‌ها و لبخند فرد ایجاد می‌کند. جرم گیری بر خلاف تصور بسیار از افراد ناآگاه بدون هیچ گونه آسیبی می‌تواند تمامی جرم‌ها و پلاک‌های دندانی را از بین ببرد. با اینکه جرم گیری دندان یک درمان ساده به نظر می‌رسد ولی لازم است حتماً برای انجام آن به یک دندانپزشک خوب مراجعه شود تا جرمگیری را به صورت اصولی انجام دهد. در ادامه این محتوا هر اطلاعاتی که لازم است درباره جرمگیری دندان داشته باشید به شما ارائه شده است.
چیست؟
جرمگیری دندان (Teeth Scaling) به پاکسازی عمیق دندان و از بین بردن پلاک‌ها و جرم‌های تشکیل شده روی دندان اشاره دارد. در واقع فعالیت باکتری‌ها در دهان می‌تواند سبب تشکیل پلاک بر روی دندان‌ها شود. تجمع همین پلاک‌ها و عدم پاکسازی به موقع آن‌ها ماده‌ای سخت‌تر به نام جرم (تارتار) را در اطراف دندان بخصوص زیر خط لثه ایجاد می‌کند. جرم دندان در نهایت آسیب‌های بیشتری از جمله پوسیدگی دندان و حتی التهاب لثه خواهد شد.
مزایای جرمگیری دندان
با جرمگیری و از بین بردن به موقع جرم‌های دندان، می‌توان از بروز مشکلات بعدی و بروز بیماری‌های دهان و دندان جلوگیری کرد؛ از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- جلوگیری از پوسیدگی و خرابی دندان
- از بین بردن لکه‌های دندانی
- جلوگیری از ایجاد بوی بد دهان
- جلوگیری از بروز بیماری‌های لثه
پیش از آن که بخواهیم بیشتر درباره جرم گیری دندان صحبت کنیم باید به تعریف مناسبی از جرم دندان‌ها بپردازیم. جرم دندان درواقع پلاک‌های میکروبی هستند که با رنگ زرد یا سفید دیده می‌شوند و به سطح دندان‌ها می‌چسبند. پلاک‌های دندانی توسط کلسیم بزاقی و دیگر املاح بزاق، با دندان‌ها، اتصال ضعیفی برقرار می‌کنند. با اینکه این اتصال بسیار ضعیف است، اما از بین بردن جرم دندان‌ها با مسواک و نخ دندان امکان پذیر نیست و برای انجام آن، نیازمند تجهیزات دندانپزشکی خواهیم بود.
شاید بارزترین مثال برای تشبیه جرم دندان‌ها، مثال کتری‌های خانگی باشند. آهکی که در داخل بدنه کتری‌ها سخت می‌شوند، همچون جرم‌های روی دندان‌ها هستند. برای تمیز کردن آن‌ها، تنها آب و وسایل شوینده کافی نیست و باید حتماً از ابزارآلات دیگری استفاده کرد.
علت ایجاد جرم روی دندان
زرد شدن دندان‌ها علل زیادی دارد بعضی از خوارکی ها و رعایت نکردن نکات بهداشت دهان و دندان از عوامل ایجاد جرم می‌باشد. البته بعضی از افراد مادرزادی رنگ دندان‌هایشان کمی زرد رنگ است که نمی توان آن را جرم دندان نامید.
پلاک‌های میکروبی که به رنگ زرد یا سفید هستند همراه با املاح بزاقی بر سطح دندان‌ها می‌چسبند و جرم دندان را تشکیل می‌دهند. برای برداشتن جرم‌های دندانی، باید جرم گیری دندان کرد. جرمگیری دندان به دو صورت دستی و یا استفاده از دستگاه‌های اولتراسونیک در دندانپزشکی‌ها انجام می‌گیرد. در ادامه به عوامل تاثیر گذار در ایجاد جرم و پلاک دندانی اشاره خواهیم کرد:
- بهداشت نامناسب: مسواک زدن مخصوصا در شب بسیار ضروری است؛ زیرا شما در طول روز غذا می خورید و اگر مسواک نزنید مواد غذایی لابه لای دندان‌ها می‌ماند و در نتیجه باعث به وجود آمدن جرم می‌شود.
- عادات نامناسب: عادات غلطی مانند دندان قروچه که لایه بیرونی مینای دندان را ساییده می‌کند، سبب تجمع جرم دندان می‌شود.
- غذاهای شیرین و نوشابه‌های گازدار: قند و اسیدهای موجود در این غذاها و نوشیدنی‌ها، برای باکتری‌ها غذایی فراهم می‌کند و باعث افزایش تولید اسیدهای گرفته شده از باکتری‌ها می‌شود که می‌تواند باعث آسیب به مینای دندان شود.
- حفره‌های دندانی: وجود حفره و سوراخ در دندان سبب تجمع مواد غذایی، ایجاد جرم و پلاک دندانی و در نهایت پوسیدگی دندان می‌شود.
- مصرف مواد غذایی سرشار از قند، نمک و چربی، باعث ایجاد جرم روی دندان می‌شود.
- استعمال دخانیات: سیگار توانایی مقابله با عفونت‌ها را از بین می برد. در نتیجه باکتری‌هایی که سیگار تولید می‌کند از بین نرفته و به شکل جرم روی دندان‌ها به وجود می‌آید.
- بزاق دهان: بزاق دهان نیز یکی از عوامل به وجود آمدن جرم روی دندان‌ها می باشد. بنابراین حتی اگر در طول روز غذا نخوردید، مسواک را نباید حذف کنید.
- افزایش سن: بالا رفتن سن سبب از بین رفتن مینای دندان خواهد شد.
جرمگیری دندان چگونه انجام می‌شود؟ (مراحل جرم گیری دندان)
در جرمگیری از ابزار مخصوصی برای برداشتن جرم و پلاک‌های دندان استفاده می‌شود. از آنجا که جرمگیری یک درمان ایمن و غیر جراحی است معمولاً از داروهای بی حسی استفاده نمی‌شود؛ زیرا حتی در صورت ایجاد درد، این درد بسیار خفیف بوده و قابل تحمل خواهد بود.
در کلینیک دندانپزشکی سیمادنت برای انجام بهتر و دقیق‌تر جرم گیری دندان، از دستگاه اولتراسونیک استفاده می‌شود. به این ترتیب با اشعه تابانده شده به دندان‌ها، جرم‌ها و تارتار چسبیده شده روی دندان شکسته و ریز شده و به طور موثرتری از روی دندان برداشته می‌شوند.
روش دیگر جرم گیری دندان‌ها، استفاده از ابزارهای دستی جرمگیری است. این روش برای افرادی که جرم‌های سطحی روی دندان‌هایشان دارند، مناسب است. در این روش جرمگیری دندان، دندانپزشک به صورت دستی، پلاک‌های موجود روی دندان‌ها را می‌تراشد.
بعد از برداشتن جرم‌ها از روی دندان، لازم است سطح ساییده شده روی دندان، صیقل خورده و صاف شود. برای این منظور از بروساژ دندان استفاده شده و سطح دندان پولیش زده می‌شود.
مراقبت های بعد از جرمیگیری دندان
- بلافاصله بعد از جرمگیری تا دو ساعت بعد از آن نباید چیزی بخورید.
- تا ۳ روز بعد از جرمگیری دندان، جداً باید از استعمال دخانیات و قلیان کشیدن خودداری کنید؛ زیرا این مواد سبب کاهش سرعت بهبودی خواهد شد.
- از آنجاکه برای از بین بردن جرم‌های زیر خط لثه و اطراف دندان در طی جرم گیری، دندان و لثه حساس شده است لازم است تا ۴۸ ساعت و نهایتاً تا ۷۲ ساعت بعد از آن از غذاهای نرم استفاده کنید.
- در چند وعده ابتدایی مسواک زدن و نخ دندان کشیدن بعد از جرمگیری، حتماً باید این اقدامات به آرامی انجام شود تا حساسیت دندان تشدید نشود.
- در صورت تورم لثه بر اثر جرمگیری، می‌توانید از آب نمک گرم برای دهانشویه استفاده کنید. این کار را می‌توانید سه بار در روز انجام دهید تا تورم و التهابات موجود از بین برود.
- در صورتی دندانپزشک، بعد از جرمگیری آنتی بیوتیک تجویز کرده باشد، باید آن‌ها را سر وقت و به موقع مصرف کنید.
جرم گیری دندان با
ارتودنسی دندان و چسباندن براکت‌ها برای روی دندان‌ها، خود می‌تواند بستر تجمع پلاک و جرم را در اطراف براکت‌ها فراهم کند. در نتیجه جرمگیری در طول ارتودنسی نه تنها یک انتخاب نیست بلکه یک الزام است. همانطور که می‌دانید در طول دوره درمان ارتودنسی، لازم است بیمار به صورت مرتب و طبق دستور متخصص ارتودنسی چند هفته یک بار برای معاینه و ارزیابی روند درمان به کلینیک دندانپزشکی مراجعه کنید.
در این جلسات وضعیت دندان‌های بیمار از لحاظ تجمع جرم و پلاک نیز بررسی خواهد شد و در صورت نیاز جرمگیری در حضور براکت‌ها انجام می‌شود. فاصله زمانی و تعداد دفعات جرم گیری در طول ارتودنسی بستگی به وضعیت بهداشت بیمار و تشخیص دندانپزشک دارد.
